Het was vroeger gebruikelijk om een gebied, een streek of een straat naar iemand te vernoemen die er had gewoond of gewerkt. Wanneer in de 14e of 15e eeuw een nieuw drooggelegde polder werd opgemeten door de cartograaf/landmeter dan kregen de segmenten op de kaart meestal de naam van de familie die daar een boerderij had of landerijen bezat/pachtte. Is dat met de Rave ook zo..? In de eeuwen daarvóór was het juist gebruikelijk om een heer, hertog of graaf de naam van het gebied dat zij als domein hadden mee te geven.. Graaf Dirk van Voorne, of Hugo van Holland. Echte 'familienamen' zoals wij die nu kennen bestonden niet, anders dan bv: 'Jan van de Bakker' , 'Pieter de Slachter', Gerrit de Boer, 'Hendrikszoon' enz... Een Burgerlijke Stand bestond nog niet.
****
Na de Grote Vloed van 1134 en een volgende in 1214 was het aanzicht van de Zuidhollandse en Zeeuwse eilanden danig gewijzigd. Veel was er veranderd in de Maas- en Rijndelta's, het handjevol mensen (visserij en handel) dat er woonde begon na het ontstaan van het Haringvliet na 1240 met opgeslibde zandplaten die boven de vloedlijn kwamen op te schorren en dijkjes op te werpen. De Valentijnsvloed in 1374 en de nog grotere vloed in 1421, de St.Elisabethsvloed, maakte veel werk weer ongedaan. Het Spui vormde zich in deze vloed ... en zo ging het al sinds de Romeinse- en ijzertijd (bij opgravingen in het Ravense Hout en in de huidige nieuwbouwwijk 'Ravense Hoek' zijn restanten van bewoning uit die tijd tevoorschijn gekomen.
Op Voorne begon het serieuze inpolderen eigenlijk pas na 1350 en werd de polderbedijking verstevigd door de kleinere polderdijken(Corendijcken) met ringdijken te beschermen, een systeem van sloten en sluisjes zorgde voor de afwatering bij laagtij. De bevolking trok aan en een uitbreidende agrarische sector bouwde later uit tot een belangrijke bevoorrader van de havenstad aan de Rotte: Rotterdam, vnl. landbouw, maar ook de veeteelt droeg in flinke mate bij aan de welvaart.
De veranderingen die de eilanden moesten doorstaan tussen 1300 en 1750 op kaart, momentopnamen, na iedere stormvloed kon het er weer anders uitzien..
Voorne.
In 1356 wordt het eiland Den Hoorn ingepolderd als Oudenhoorn, in 1367 volgen Oud Hellevoet, en Nieuwenhoorn dat van het eiland 'Oosthoec' wordt gevormd. Dwars over het midden van dit eiland loopt dan al een handelsweg, de verbindingsdijk over de geul naar Den Hoorn zal het gedeelte zijn geweest dat de Geulsseweg werd genoemd... Deze Oosthoek blijk later een bron van archeologische vondsten te zijn.
Wapenschilden
Nieuw Hellevoet gaat in 1394 droog en het Land van Zuid als Zuidland in 1415.. Op de schets hieronder is mooi te zien hoe Brielle kon profiteren van haar ligging aan de Maas en de doorstroom van de Goote voordat ie werd ingepolderd. De datering in de polder met 1394 is niet correct, daar moet staan: Nieuwenhoorn 1367.
Rond 1450 zag het er zo uit.. Goeree en Outdorp, een eiland dat bekend stond als Westvoorn.
De situatie vóór het Kanaal door Voorne (1827 - 1830) werd gegraven.
Op de kaart hierboven staat in het noordelijke gedeelte van de polder 'De Nieuwe Hoorn' de Ravens Wech weergegeven die na de dijk (later Kanaal) doorloopt naar Oudenhoorn. Ook de kortere Bonse Wech wordt genoemd. In hetzelfde gebied op een andere kaart hieronder lijkt de ligging vermeld te worden van: de 'Roofen Hoek', dit gebied lijkt volgens de letter als 'RooSen Hoek' geschreven.(Zie de f in 'Hooft-dijk', en rechtsboven de schrijfwijze van 'Tusfen'.) de Hooft Watering (of is het HooSt..? Kijk eens goed op de kaart hierboven). Hieronder meer voorbeelden. Latere kaartenlezers zullen mogelijk de cursief f aangezien hebben voor een S en de beide hoeken met elkaar hebben verward waardoor de Raafenhoek (dialect Roafenhoec) daar als RooSen hoek gesitueerd werd, of andersom...? Zo'n klein streepje kan makkelijk over het hoofd gezien zijn..
Ik heb hier een document gevonden waar dat mooi naar voren komt met de woorden 'Verfchillen' en 'Tusfen' waarbij opvalt dat Bisfchop hier toch met een f getypt lijkt te zijn.. (Charterboek der Hertogen)
Schrijfwijzen
Op deze kaart staan
'den Hooft-dijk' en 'Roofen hoek' (zonder streepje),
De pijl localiseert de Ravense Heuvel.
Op de volgende kaart wordt het als 'Oostelijken hoofdijk'(zonder 't') en de ander Rozen hoek gespeld (geen S, geen f maar een Z)
Dit geeft aan hoe lastig en verwarrend het zoeken op oude kaarten kan
zijn en hoe gemakkelijk je op een verkeerd been gezet kunt worden.
Plaatsnamen werden ook nog al eens anders gespeld: Ostvorne, Flardinge, Spiekernesse en Portegale....
In 1730 wordt de Roosenhoek in een akte met name zo met dubbel 'o' gespeld, de hoeve, die van later datum is, wordt Roozenhoeve genoemd. De namen die ik in deze polders ben tegengekomen naast elkaar gezet:
Raven Hoek, Ravenshoek, Roofen Hoek, RooSenhoek, Rosen Hoek, Rozenhoek.
Over de juiste locatie van de oorspronkelijke ' Hoek van den Rave' kan getwist worden, regelmatig kregen 'tiendhoeken' een andere naam wanneer een gebied van eigenaar wisselde, maar het lijkt aannemelijk dat het gaat om het gebied rond het Ravense Hout en de Kerkhoek, met een kapel, pastoraat of klooster en dat de RooSenhoek er niets mee te maken heeft. De juiste grenzen zijn niet meer te herleiden door de vele natuurlijke invloeden en menselijk ingrijpen over de eeuwen heen... De huidige, pas opgeleverde wijk Ravense Hoek werd/wordt gebouwd in de oude Steenhoek, daar, bij de noordgrens van het rode gebied, vlak bij de kruising van de Dijkweg en de Ravenseweg, lag een verhoging die op een oude plattegrond als Ravens Heuvel staat aangegeven. Er ligt nu een rotonde... Een straat verder aan de Bonseweg zijn restanten van een 13e eeuws kerkhof gevonden.
Er staan nu huizen op...
de volgende kaart is 120 graden naar rechts gekanteld met
onderin het midden de Ravens Heuvel tussen de Dijkweg en 't Swarte Wechje..
Op de onderste 5-sprong 'de Heuvel', De weg boven de rotonde is de onvoltooide Nelson Mandelaweg, meer naar rechts waar de bebossing begint loopt het Swarte Wechje, met uiterst rechts een stukje van de 'Hooft Wateringe'
die ná de Ravense weg, nu fietspad, niet meer verderloopt.
..een archiefstuk uit 1631 met daarop de weg vermeld als: de Geulsse of de Ravenseweg ‘soo die genompt wort’,. Dat is ruim 60 jaar voordat de eerste Raaf uit Lüdinghausen neerstrijkt in de polder....!!!
| 347 | Jeronimus Meeuwesteyn, pp. (akte van 3-6-1631) voor Jacomina van Luchtenburch en
Evert van Leeuwen als getr. met Cornelia van Mosterdijck, en Willem Gedionsz van Mosterdijck
voor zichzelf, elk voor een gerecht vierdepart, transporteren aan Jonathan van Luchtenburch,
raad en rentmeester van Noord-Holland, drie vierdeparten van 1 gem. 46 r. 6 voet in Out Jaer
nr. 28, belend: o. de Out Jaerse weg, z. Jan Andriesz, n. Maeyken van Cra(ec?)ke vicarieland,
waarvan het resterende vierdepart Jonathan van Luchtenburch zelf toebehoort, nog
drie vierdeparten van 3 gem. 12 r. weiland in de Kerckhouck nr. 24, belend: o. en n. de weg in
de hoek van de weg, z. de Heiligegeest van Nieuwenhoorn, nog. drie vierdeparten van 3 gem.
28¿ r. in de Hooftdijck nr. 23, belend: n. de dijk, o. de Geulsse of de Ravenseweg ‘soo die
genompt wort’, en w. Pietertge Leenderts, nog. drie vierdeparten van 5 gem. 55 r. en van 2
gem. 68 r. zaailand in de Steenhouck nr. 33 gemeen met Hartchvelt, Isacq Swalmius en
anderen in een stuk van 27 gem. 216 r., belend: o. Beresteyns erfgenamen, z en w. de weg.
Van alle deze stukken bezit voorn. Luchtenburch het resterende vierdedeel. |
Maar goed. Wat heeft een wever uit Lüdinghausen (Münster) nu te zoeken in een polder op een Zuid-Hollands eiland..?? Tenzij hij natuurlijk de kans krijgt om zijn eigen grondstoffen te gaan kweken. Voor het product wol heb je schapen nodig en voor linnen de grondstof Vlas. En met hennep kun je ook een hoop doen.. Daar kan een wever wat mee.!! De eilanden (Zeeuwse en Hollandse) stonden bekend om de goede kwaliteit vlas, Hekelingen (gemeente Spijkenisse) zal zijn naam te danken hebben aan het proces 'hekelen', een term die werd gebruikt om vlas te kammen en te wassen en waarbij veel water nodig was.. Omdat het als plaat of als eilandje iets hoger lag dan het omringende gebied, evenals de 'Beierlanden'en de platen van Piershil werd het door vissers al vóór 1300 gebruikt, daarna is het opgegaan in de bepoldering. Het gehucht aan het Spui werd rond de inpolderingen van 1367 bij naam genoemd, hoewel er al eerdere activiteiten in deze omgeving worden vermeld.
In 1693 vestigde Barent Janse de Rave (1654-1710) uit Münster zich in Spijkenisse en ging het beroep van wever uitoefenen, lokaal stond hij als 'Barent de Wever' bekend.. Niet alleen in het ambacht maar hij ging zich ook op de productie van de grondstoffen richten. En dat zal in eerste instantie Vlas zijn geweest. Zijn nageslacht richtte zich op de handel en akkerbouw, over het weven wordt geen melding meer gemaakt...
Het heeft hem zeer geholpen dat hij snel familie werd van de eilandbewoners. Hij trouwde een jaar later in 1694 met Helena du Bois uit Geervliet, hun zoon Jan Barendse (1701-1738) trouwde in 1726 met Anna van der Weide uit Oudenhoorn en had met haar drie dochters en een zoon. Zij verbleven en kregen hun kinderen in Heenvliet. Hun zoon Barend Jansz. ((1734-1786) en naar Opa vernoemd) huwde, ivm sterfte van zijn eega's, maar liefst 3x in dit dorp. De eerste keer met Lijntje Jans Beier op 9 okt 1765, na haar overlijden trouwde hij op 8 dec 1770 met Maartje Jansdochter van Dalen en na haar heengaan, met zijn 3e vrouw Willempje Spruyt op 2 nov 1783, (mijn stammoeder in deze tak). De zoon uit dit laatste huwelijk Jan (1783-1858) trouwde op 30 sept 1814 met Johanna Schouten (1791-1847) eveneens uit Heenvliet.
De Raven groeiden op in dit dorp aan de Bernisse. De polderweg bestaat nog steeds als Ravenseweg...
..met een paar mooie Hoeves.
Op de foto hieronder geen verkeerde belichting maar een enorme donderbui.
Familieleden van de Rave waren in de industrie werkzaam vnl als veldarbeiders. Hier een kopie uit het archief waarin andere activiteiten in de polder worden genoemd in 1761.
Het veilen van pacht...
Maarten van Vlaardingerwoud, heer van Dirksland etc. en de erfgenamen van Salomon Post van
Vlaardingerwoud veilen de pacht van tienden -, van de Langendam aan de zuidzijde van de weg
naar zee of de Zeedijk, nu het Langehoekje genaamd, laatst Arend Touw, nu Arie Gorseman.
12e blok, een hilleke onder Oudenhoorn genaamd Kouwenoord, laatst en nu weer Jan Jobs Smeerdijk
de vlas en henneptienden over de hele polder, nu in twee partijen:
1e blok over de zuidwestzijde van de Ravenseweg, laatst Dirk Hollaar, nu Pieter Maartens Kluifhoofd
2e blok, aan de noordoostzijde van de Ravenseweg, laatst Kornelis Witte Speelpenning, |
|
|
|
nu Francois Faijan de derrietienden over de polder van Nieuwenhoorn,
laatst en nu wederom Kornelis van IJsendoorn
|
|
| Aktenummer: |
|
| Aktedatum: |
|
| Aard van de akte: |
|
| Naam notaris: |
|
Ik ben vooral ook geïnteresseerd in de periode toen Jan Barendse de Rave (1701-1738) in 1726 trouwde met Anna van der Weide uit Oudenhoorn en op 37 jarige leeftijd in 1738 overleed. De oorzaak van zijn overlijden is mij onbekend, hij liet een vrouw achter en 4 kinderen die opgroeiden in de polders tussen Oudenhoorn en Heenvliet... ik heb er nog niets over terug kunnen vinden.
Spinnerij en weefgetouw waren de familie niet vreemd en mogelijk dat er ten behoeve van de scheepvaart ook een touwslagerij in de buurt was. Met slechts enkele tientallen families in de polder was het zondermeer een zeer dunbevolkt gebied te noemen met veel toekomst. Door 'aantrouw' werd vrijwel iedereen wel familie van elkaar en er ontstond een hechte band. Ook met de omringende polders waar veel werd samengewerkt met dijkbescherming en waar ook ruilhandel werd bedreven waren er geen conflicten.
Dit is een tekening van de bedijking in de polder en de natuurlijke afwatering rond 1750. (Na 1830 veranderde de loop van deze watertjes drastisch omdat er direct op het Kanaal kon worden geloosd via de Strypsche Wetering, die ook een totaal andere loop zou gaan krijgen.) Het gebied dat nu bekend staat als 't Ravense Hout werd vroeger ook gebruikt voor de aanplant van hakhout (nieuwe aanwas). Op de kaart hieronder de huidige situatie waar het groene park een duidelijke plaats inneemt. Parallel aan de Ravenseweg, die nu secundair als fietspad dient, loopt de Nieuweweg (A495) die de Kanaalweg met de N57 verbindt.
Hieronder een close-up van het noordelijk gebied met de boerderij de 'Roozenhoeve' tussen de Mosterdijk, (rechtsboven) de Willem Rosenweg en de gemeentegrens, met een oppervlakte van ca 50 Ha. Dat Betje er ook een weg had is niets bijzonders, maar dat er ook een gebouw is dat Geldhuis heet, gelegen aan de 'Geldweg' en die de 'Bijlweg' kruist ... Daar je kan toch je fantasie de vrije loop laten met 'diligences vol geld die op de kruising door bebijlde struikrovers worden overvallen'... ;-) Overigens heeft 'Mosterd' niets met bovengenoemde dijk te maken, ik heb het gespeld gezien als Mosterddijk, maar de oudste spelling was 'Moisturedijck', (of Moisterdijk) het is afgeleid van moistour/moisture, wat alles met vocht en water te maken heeft..
De zuidelijke en westelijke delen van de polder Nieuwenhoorn zijn op het Ravense Hout na volgebouwd. Ten noorden van de Dijkweg ligt de onvoltooide Nelson Mandelalaan met daar tussenin de Ravense Heuvel(s) en aan de oostkant van de Ravenseweg, die hier een lijnrechte scheiding maakt, is het gebied echter nog vrijwel onaangetast gebleven hoewel de ruilverkaveling diverse dijksystemen heeft doen verdwijnen, maar veel van de oude polderweggetjes bestaan nog steeds al zijn ze dan nu verhard met asfalt en niet meer met grind... en er staan nog steeds prachtige boerderijen langs uitgestrekte velden.
Dit zijn foto's van de hedendaagse 'RooSen Hoek'. Goed onderhouden dijken, weelderige akkers tijdens de seizoenen en nog steeds handbediende sluisjes die op de Wetering lozen..
"Tijdens een veldkartering in de polder Nieuwenhoorn in 1984 werd een groot aantal vindplaatsen ontdekt uit de Romeinse tot de Nieuwe Tijd. Eén van de vindplaatsen was in het Ravense Hout. Bij opgravingswerkzaamheden is vooral aardewerk aangetroffen." Foto's: http://www.streekarchiefvpr.nl
De vestingstad Hellevoet kreeg een sluis, havens, geschut en kazernes. De stad werd tussen 1650 en 1700 klaargestoomd om vlootbasis van de marine te worden. En dat zou het tot 1900 blijven. Hellevoet trok eerder al enige belangstelling toen Piet Hein in 1628 de haven invoer met zijn 'zilvervloot'.....
De grote verandering trad op toen in 1830 het Kanaal door Voorne gereed kwam en de scheepvaart niet meer door de Maas langs den Briel ging maar langs de polders, door het midden van het eiland. Dat scheelde een slok op een oorlam.
Dit waren welvarende tijden voor de aanliggende gemeten.. (1 gemet is ca. 0,4 ha = 300 vierkante roeden een gebied van 40x100m. ) Er was een regel die stelde dat 'iedere 100ste gemet ten goede kwam aan de Kerk'.
Het nieuwe Kanaal liep voor het grootste deel dwars door de de polders van Heenvliet en Nieuwenhoorn en werd in een kaarsrechte lijn aangelegd waardoor op sommige plaatsen een abrupt einde kwam aan een doorlopende polderweg en men plots een water moest oversteken. Dat gebeurde ook met de Ravenseweg, daarom werd de Ravensche Brug (1827) gebouwd.Het vervoer ging er in die tijd te voet of met paard en wagen. En daar was nu transport over water bijgekomen, dat scheelde aanzienlijk in de levertijd en de kwaliteit van vers geoogste produkten. Er kwam wat meer bevolking, meer boerderijen, en de woonkernen met arbeiders rond de kerk groeiden uit. Andere ambachten grepen ook hun kans.. Het inwonertal in de polder stond rond 1870 op maar liefst 1250 personen... (Hellevoetsluis, waaronder de polder nu valt, telt in 2014 bijna 40.000 inwoners.) Sommige polderdijken vroegen om extra onderhoud vanwege toenemend gebruik, ook over de Ravenseweg werd vermeld dat de dijk ter versteviging met grind diende te worden 'verhard'. Al deze extra kosten werden op de gebruikers verhaald. Tolgelden op de wegen moesten geld in't laadje brengen.. en het boterde goed,
totdat.....
..er plannen werden gemaakt om de Nieuwe Waterweg te gaan graven, de waterstromen waren dusdanig veranderd door menselijk ingrijpen oa door de afdamming van doorstroming 'de Goote', (nu de nieuwe polder naast Nieuwenhoorn) dat de havens van den Briel en de monding van de Maas dichtslibden. Het zelfde gebeurde met de Bernisse. Vervoer over water werd lastig, ook het Kanaal dat niet berekend was op de afmetingen van de veel grotere schepen, voldeed niet meer. Het duurde 6 jaar voordat de Waterweg was gegraven maar het was wel een succes. Voor het Rotterdamse havengebied wel te verstaan. Toen in 1872 de eerste schepen door de Waterweg voeren was dat direct merkbaar aan de handelsactiviteiten langs en op het Kanaal..
Alsof dat nog niet genoeg was brak er ook een enorme crisis uit aan het einde van de eeuw, in zowel de landbouw als de zuivelproductie. Veel arbeiders werden ontslagen omdat Nederland het graan uit de massa-producerende landen als de VS en Canada ging importeren. Door de grootschalige industrialisatie konden deze landen veel goedkoper leveren. En dat gebeurde ook, ten kosten van de Nederlandse producenten en arbeidsplaatsen. Veel mensen verlieten het gebied en gingen in Rotterdam wonen waar genoeg werk was in de groeiende wereldhaven. Maar echt veel verdienen deden ze niet.
Als klap op de vuurpijl vertrok de marinevloot rond 1900 uit Hellevoetsluis en het commandement verhuisde later naar den Helder. Dat had z'n weerslag op vrijwel alle activiteiten in en rond de havens, maar ook in de polders. Het betekende het begin van einde van de welvaart en ook de Ravefamilies hadden er onder te lijden. Schulden, investeringen die niet terugverdiend konden worden, kortom: ellende met veel verkoop van eigendommen en zo nu en dan weer nieuwe aankoop van woningen of percelen om te handelen.
Deed mijn overgrootvader Leendert de Rave in 1903 nog goede zaken, de jaren erna geven aan dat er schulden ontstaan... en dat is niet meer goed gekomen.
Marinus Daniel de Groote in Den Haag laat bij afslag veilen een huis van negen woningen aan het
Zandpad te Nieuwenhoorn, kad. B 991, 1076, 1077, 1078, 1358 en 1359 en zijn rechten op B 1120.
Ingezet op f 4300 door Leendert de Rave, koopman te Nieuwenhoorn. Niet gemijnd en opgehouden. |
|
| Aktenummer: |
|
| Aktedatum: |
|
| Gerrit de Rave Jansz., arbeider te Nieuwenhoorn, bekent aan Jannetje Dedert aldaar, weduwe van Willem Knook, een schuld van f 1450 tegen 5%. Hij verleent hypotheek op het recht van erfpacht inzake een perceel te Nieuwenhoorn, kad. B 1599 met de eigendom van het daarop gebouwde. |
|
| Datum: |
|
Hendrikus Jacobus Oldemans, machinist bij de marine te Vlissingen, als gehuwd met Jannetje Sophia Knook, laat bij afslag veilen: een perceel bouwland aan de Achterweg te Nieuwenhoorn, kad. B 227 Koper (voor f 3793) is Leendert de Rave, koopman te Nieuwenhoorn. |
|
| Datum: |
|
| Arie van Winden. melkboer te Nieuwenhoorn, en Leendert de Rave, koopman aldaar, bekennen aan Gijsbertus Andre Louis Egbert Hendrik Geraerds Thesingh te Zutphen i.c. aan Elisabeth Maria Alida Coster als diens echtgenote en curatrice een schuld van f 1200 tegen 5%. Eerste comparant verleent hypotheek op een huis, schuur en erf te Nieuwenhoorn, kad. B 1204. |
|
| Datum: |
|
| Kornelis de Rave en Leendert Eliza de Rave, kooplieden te Nieuwenhoorn, bekennen aan Johanna Hendrika Wuijster te Brielle een schuld van f 1800 tegen 5%. Zij verlenen hypotheek op huizen, schuren en erf aan de Straatweg te Nieuwenhoorn, kad. B 1624 en 1625, hun gezamenlijk eigendom. |
|
| Datum: |
|
Leendert de Rave, koopman te Nieuwenhoorn, gehuwd met Elisabeth Stans, bekent aan de Utrechtse
Hypotheekbank te Utrecht een schuld van f 3000 tegen 6,25%. Hij verleent hypotheek op een woonhuis
etc. aan de Oostdijk te Nieuwenhoorn, kad. B 1504, en een op kad. D 532. |
|
| Datum: |
|
|
|
| Leendert Eliza de Rave, koopman te Nieuwenhoorn, Kornelis de Rave, koopman aldaar, en Leendert de Rave, koopman aldaar, laten bij opbod veilen: 1. weiland aan de Straatweg onder Nieuwenhoorn, kad. B 602; 2. idem aan de Lagelandseweg aldaar kad. B 77, 3. een tuin aan de Achterweg aldaar kad. B 227, verhuurd aan Gerrit de Rave. |
|
| Datum: |
|
| Leendert de Rave, Leendert Eliza de Rave en Kornelis de Rave, kooplieden te Nieuwenhoorn, bekennen aan Willem Mol in Tinte onder Rockanje een schuld van f 2700 tegen 5,5%. Zij verlenen hypotheek op weiland, huizen, schuren en erf te Nieuwenhoorn kad. B 602, 1624 en 1625 en eerste comparant nog op een huis c.a. aldaar kad. B 1304 en D 532, reeds belast met f 3000. |
|
| Datum: |
|
|
|
|
|
Kornelis de Rave koopman te Nieuwenhoorn bekent aan de Voornsche Hypotheekbank te Brielle een schuld
van f 4400 tegen 6%. Hij verleent hypotheek op een huis c.a. aan de Oostdijk te Nieuwenhoorn, kad. B 1504. |
|
| Datum: |
|
De laatste bezittingen van de familie werden begin jaren 60 aan de gemeente overgedaan toen mijn grootvader wegens gezondheidsredenen moest worden verpleegd en niet langer de kosten kon dragen. Alleen het straatnaambordje herinnert nog aan de oude tijden..
Foto.De nieuwe wijk Ravense Hoek, opgeleverd in 2009, met rechtsboven het groen van 't Ravense Hout.
Cijfers en statistieken over de wijk Ravense Hoek in Hellevoetsluis
De wijk
Ravense Hoek is gelegen in de gemeente Hellevoetsluis en bestrijkt een
gebied van 84 hectare, waarvan 6 hectare aan meren, sloten en andere
wateren. Per vierkante kilometer wonen er gemiddeld 4.373 personen.
Aantal buurten:
2
Oppervlakte:
84 hectare
Waarvan land:
78 hectare
Waarvan water:
6 hectare
Omg. adressendichtheid:
882 *
Dekkingspercentage:
4 *
Bevolkingsdichtheid per km2:
4.373
Conclusie
De voorlopige conclusie die ik uit deze bevindingen kan trekken is dat de Ravensche Wech niet vernoemd is naar de tak van Barend 'de Wever' Rave die pas in 1693 op Voorne kwam wonen, daar de weg al vóór 1631 wordt genoemd... De benamingen voor 'de Ravense Hoek' als nieuwbouwwijk en voor 't Hout' als park zijn van recenter datum... Het is wel waarschijnlijk dat andere familieleden vanuit de omgeving van Münster, die zich al rond 1600 in de Drechtsteden en de omgeving van Delft hadden gevestigd, contacten onderhielden met de eilanden . In Groningen wordt rond 1608 voor 't eerst een (Joost) Rave uit Bielefeld genoemd, maar de abdij had al in de 9e eeuw handelsvestigingen in het toen geheten Oostfriesland.. . Maar ook zij lijken van te recente datum om iets met de naam van de weg te maken te hebben.
Nieuwenhoorn is in 1367 ingepolderd en dus lijkt de Ravense weg ook niet ouder te zijn dan vanaf dat jaar...of toch niet..??? Dit alles gebeurde in de tijd van de Hanse /Hanze activiteiten, een periode waarin in een uitgebreid gebied onderling handel werd gedreven...
´De eerste Raven´
HOE DE VOGEL OOK GENOEMD WORDT:
"Der Vogel hat im Indogermanischen
zwei urverwandte lautmalende Wortwurzeln, die eine südeuropäische „Kor”
mit den Bildungen griech. Korax, davon lat. Corvus, frz. Corbeau, die andere nordeuropäische „Hrab”, davon das altnordische Hrafn, althochdeutsch Hraban, oberdeutsch Rapp, schwed. Rafn, dän. Ravn, engl. Raven, holländisch und niederdeutsch Raaf, Rave u.ä.... Die nieder- und hochdeutsche Form kommt nun in ganz Norddeutschland vor,
entweder als Rave, Rawe, Raawe oder als Rabe, Raabe, Raab, Rabener."
Daarbij kwam in de diverse talen het voorzetsel van, von en de.
Eerdere nazaten van Gottfried Rave (1290) uit Dortmund, Tiedemann en Diethard, hadden zich al in Lübeck als Hansekaufmann gevestigd rond 1358. Terwijl Henniken Rawen (van dezelfde familietak) al voor 1345 in Danzig (Polen) opdook. Het door de Hanze gedomineerde graantransport over zee zorgde ervoor dat Polen een van de meest actieve regio's werd binnen de Hanze, en Danzig de grootste Hansestad..
Ook andere Hansesteden in Nederland hadden ingeburgerde Raven (monniken en handelaren) uit 't Rheinland (Münster, Bielefeld, Lüdinghausen)...!!! oa in Arnhem, Groningen, Kampen, Zwolle, Deventer, Zutphen en in diverse kustplaatsen waaronder Zierikzee, tot in Vlaanderen toe...
(Klik om uit te vergroten)
De hoofdhandelsroute van de Hanze
Het is niet ondenkbaar maar het is zelfs zeer aannemelijk dat de Raven zich in deze periode hebben ingezet, vóór, tijdens of kort na de drooglegging van de polder, en dat de verbindingsweg Geulsse of Ravenseweg waarover handel werd gedreven (en die al vóór de drooglegging over het eiland liep) mede door hen werd aangelegd/onderhouden en aldus naar hen vernoemd werd, Des Raven's Wech. De Hanzebond was niet alleen actief in het handeldrijven maar ook met de taken eromheen, zoals afwatering, bebakening met tonnen en vuurtorens, de bouw van Herenhuizen en opslagloodsen langs de havens en grachten en niet te vergeten ook kloosters en kerken. De opgravingen in het Ravense gebied tonen aan dat er al van eerdere bewoning sprake was op het eiland, met nederzettingen uit het begin van de jaartelling..!! Op een van de vele kaarten die ik tegenkwam werd melding gemaakt van een Kloosterhoek, gelegen tussen de Kerkhoek en de watering van 't Hout. Dat is een aanwijzing naar een Klooster en wellicht een link naar de monniken van de abdijen van Corvey en Corbie en de Raven uit Münsterland...
Ravense Hoek: een uithof van het Vlaamse klooster Ter Doest
("Een uithof is een grote kloosterboerderij / abdijhoeve van waaruit de vaak aanzienlijke landerijen die aan een kloosterorde toebehoorden, werden bewerkt en beheerd. In eerste instantie deden monniken meestal zelf het werk op deze uithoven, later werden die taken vaak uitbesteed aan lekenbroeders.")
Vooraleerst wijzen de sporen van een 13e eeuws kerkhof en een woontoren naar een uithof van de Vlaamse abdij 'ter Doest'. (pdf artikel BOOR) Een dependance van de abdij werd er rond 1200 al gesticht en kreeg in 1226 de officiële 'tiend, van de 'Oosthoeck', het had aanzien en kreeg bescherming van hogerhand omdat het een belangrijke rol speelde in de ontwikkeling en bedijking van het eiland maar ook omdat het zorgde voor werkgelegenheid voor seizoenarbeiders en voor lekenbroeders, daarbij werden produkten die van het land kwamen op de markt gebracht... Het klooster werd echter in 1314 door de abdij afgestoten en de uithof met bijbehorend onroerend goed, (zowat het gehele eiland dat zij al sinds 1229 in eigendom hadden), werd aan de Heeren van Voorne terugverkocht.
Wanneer de eerste Raaf hier neerstreek is niet precies te zeggen maar 1220 lijkt een zeer reële aanname. (zie Ravestein).. De namen Ravens- wech, Hoec- en Heuvel waren er ineens, en niemand is tot dusver met een andere aannemelijke verklaring gekomen. Een link naar de abdijen van Corvey/ Corbie is er; bekend is ook dat er vanuit Münster en Corvey contacten waren met de bisdommen Utrecht, Gelre en de abdij Ter Doest...!!
Dat handelslieden van de Raven(Corvus)familie zich op de diverse locaties gingen vestigen ligt ook voor de hand, er lijken geen aanwijzingen te zijn dat er activiteiten ontstonden op religieus gebied, dat kan te maken hebben met een veranderde hiërarchie in Ravensberg en het Bisdom Münster... Daarnaast werd de Noorderrijn of Nederrijn vnl door het bisdom bevaren in hun contacten met Utrecht. De Waal en Maas waren meer de handelsrouten van de abdij der Raven met Hanzesteden als Zaltbommel, Maasbommel en Ravesteyn (onder Nijmegen). De Hanzegroep had zoals gezegd de expertise in huis om zich bezig te houden met bedijking en inpoldering en zal de kans om zich op zulk een strategische plek in een rivierendelta te kunnen vestigen niet voorbij hebben laten gaan.. Het water dat tussen de eilanden Oosthoek en Den Hoorn stroomde werd gedicht en een verhoogde dijk vormde de verbindingsweg, de Geulsse weg 'zo die toen genoemd werd'. De vele zware stormen en overstromingen hebben veel van de geschiedenis op de eilanden overspoeld en weggevaagd, diepgravend onderzoek heeft echter toch één en ander blootgelegd over vestigingen zo ver terug als de 7e eeuw..
Contacten en briefwisselingen van Hanzelieden uit Holland met het achterland van Münster kunnen aanleiding geweest zijn voor Barend om zijn geluk in een 'bekende polder' te zoeken en daar zijn nu de Spooren van zichtbaar....
*****
In 1953 tijdens de Watersnoodramp ontstond er ook een 'stroomgat' in een dijk bij Oudenhoorn, dat werd vrij snel met 2 vaartuigen afgedicht. Andere gebieden troffen het slechter en er vielen veel slachtoffers. Ik kan mij nog herinneren dat we evacuees uit Stellendam op zolder hadden..
Dit is een foto van de vergelijkbare dijkdoorbraak bij Den Bommel
Polder Oudenhoorn bij Hellevoetsluis. Daar was een zeventig meter breed gat ontstaan waardoor een gebied van 3400 ha was ondergelopen met 40 tot 50 miljoen m3 water. Er waren drie problemen. Eén: de aanvoer van materieel moest via de dijk plaatsvinden, maar die was beschadigd. Twee: een hoge stroomsnelheid (3,5 m/s). Drie: de kenteringen tussen eb en vloed waren zeer kort, waardoor men voor het zinkwerk slechts 20 tot 40 minuten de tijd had. Er was ook een meevaller. De dijk lag op een anderhalve meter dikke veenlaag die al snel wegspoelde, maar daaronder echter bleek een kleilaag te liggen die zo stevig was dat het stroomgat nauwelijks verder uitschuurde. Inmiddels was al begonnen met het herstellen van de beschadigde weg over de dijk, ten behoeve van de aanvoer van materieel. Na twee weken was de weg weer bruikbaar terwijl intussen ook het zinkwerk op gang was gekomen. De bezinking bestond uit vier stukken van 20 bij 40 meter, met daar bovenop stukken van 20 x 20 m. Daaroverheen werd een stortlaag van stortsteen aangebracht met een totaal van 400 kg/m.
De dichting zou plaatsvinden met een sluitelement van 51,5 m. Het sluitelement bestond uit twee aan elkaar gekoppelde stalen tankscheepjes, die overigens eerder, in 1950, waren gebruikt voor het afdichten van de Brielse Maas. Beide scheepjes waren scharnierend met elkaar verbonden, waardoor ze zich na afloop van het zinken als het ware op de bodem konden plooien.
Met dank aan:
Het Bureau Oudheidkundig Onderzoek van gemeentewerken Rotterdam (BOOR inloggen vereist) dat zo vriendelijk was mij het volledige archeologische rapport over de graafwerkzaamheden bij de Ravense Hoek- en heuvel toe te sturen, hetgeen mij geholpen heeft bij de datering..
